Czym jest restrukturyzacja kredytu i kiedy warto z niej skorzystać?

Restrukturyzacja kredytu to rozwiązanie dla osób, które zmagają się z problemami w spłacie swoich zobowiązań. W artykule wyjaśniamy, na czym polega, jakie są jej formy, korzyści, ograniczenia oraz jak przygotować skuteczny wniosek. To przewodnik krok po kroku, który ma pomóc Ci odzyskać kontrolę nad finansami i uniknąć eskalacji problemów z zadłużeniem.

Czym jest restrukturyzacja kredytu?

W skrócie: restrukturyzacja to zmiana warunków Twojego kredytu tak, aby można go było dalej spłacać bez wpadania w spiralę zadłużenia.

Restrukturyzacja kredytu to zmiana warunków spłaty zadłużenia, której celem jest dostosowanie ich do obecnej sytuacji finansowej kredytobiorcy. Banki oferują to rozwiązanie, aby klienci mogli dalej spłacać swoje zobowiązania i jednocześnie uniknąć windykacji oraz kosztownych procesów sądowych.

Warto wiedzieć, że możliwość restrukturyzacji nie jest tylko dobrą wolą banku. Zgodnie z art. 75c Prawa bankowego, jeśli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą, bank ma obowiązek wezwać go do zapłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych i informując o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Po otrzymaniu wniosku bank powinien go rozpatrzyć, a w razie odmowy przekazać pisemne uzasadnienie decyzji.

• obniżenie miesięcznych rat,
• wydłużenie okresu kredytowania,
• czasowe zawieszenie spłaty kapitału (karencję),
• obniżenie oprocentowania,
• przewalutowanie lub zmianę harmonogramu.

Jakie są formy restrukturyzacji kredytu?

Banki oferują różne opcje dopasowania umowy do aktualnej sytuacji klienta:

1. Wydłużenie okresu kredytowania – zmniejsza wysokość rat, lecz zwiększa całkowity koszt kredytu. Przykład: kredyt 300 000 zł na 20 lat przy 7% oznacza ratę około 2325 zł, a na 25 lat około 2120 zł, natomiast suma odsetek rośnie o ponad 60 000 zł.
2. Karencja – zawieszenie spłaty kapitału, czyli przez kilka miesięcy spłacasz tylko odsetki. Karencja nie oznacza pełnych „wakacji kredytowych”, ponieważ nadal trzeba spłacać odsetki.
3. Obniżenie oprocentowania – bank może czasowo zredukować marżę lub oprocentowanie bazowe.
4. Przewalutowanie kredytu – na przykład zmiana CHF lub EUR na PLN.
5. Zmiana harmonogramu – dopasowanie rat do sezonowości lub nieregularnych dochodów.

📌 Rodzaje kredytów a restrukturyzacja

• Kredyt hipoteczny: długoterminowy, zabezpieczony hipoteką. Często możliwa pomoc z FWK. Trzeba uważać na kosztowne wydłużenie okresu spłaty.
• Kredyt gotówkowy: krótszy okres spłaty, mniejsza elastyczność. Możliwa konsolidacja lub czasowe obniżenie rat.
• Kredyt firmowy: często wymagane prognozy, bilanse, plan naprawczy. Zmiana warunków może dotyczyć nie tylko rat, lecz także formy zabezpieczenia.

📊 Tabela porównawcza form restrukturyzacji kredytu

Kiedy rozważyć restrukturyzację kredytu?

W skrócie: reaguj wtedy, gdy widzisz, że zaczynasz mieć realne problemy z terminową spłatą rat, a nie dopiero po narastających zaległościach.

Restrukturyzacja jest uzasadniona, gdy:

• dochody znacząco spadły,
• wydatki nagle wzrosły (na przykład choroba, utrata pracy),
• pojawiły się zaległości lub wysokie ryzyko opóźnień.

Im wcześniej zareagujesz, tym lepiej. Banki znacznie lepiej reagują na proaktywne podejście i kontakt przed eskalacją problemu niż na sytuację, gdy sprawa trafia już do windykacji lub sądu.

🧾 Jak złożyć wniosek o restrukturyzację? Instrukcja krok po kroku

1. Przeanalizuj swoją sytuację i wybierz preferowaną formę ulgi: karencję, zmianę wysokości rat lub wydłużenie okresu kredytowania.
2. Zbierz dokumenty: umowę kredytową, zaświadczenia o dochodach, PIT-y, wyciągi z konta, dokumenty z ZUS lub PUP, faktury, zaświadczenia lekarskie.
3. Napisz uzasadnienie i opisz problem jasno oraz konkretnie, najlepiej z liczbami (spadek dochodu o X%, nowe koszty w wysokości Y zł).
4. Złóż kompletny wniosek w oddziale banku lub online, zachowując potwierdzenie złożenia.
5. Negocjuj warunki i po akceptacji podpisz aneks do umowy kredytowej.

🤝 Jak skutecznie negocjować z bankiem? Praktyczne techniki

Negocjacje z bankiem nie są grą o sumie zerowej. Bankowi zależy, abyś spłacał kredyt, a nie trafiał do windykacji. Świadomość swoich praw i alternatyw wzmacnia Twoją pozycję w rozmowach.

🎯 Przygotuj swoją BATNĘ

BATNA (Best Alternative to a Negotiated Agreement) to Twoja najlepsza alternatywa na wypadek braku porozumienia. Dla Ciebie może to być na przykład Fundusz Wsparcia Kredytobiorców lub sprzedaż nieruchomości. Dla banku będzie to zwykle kosztowna windykacja i ryzyko niespłacenia kredytu. Im lepiej rozumiesz swoją BATNĘ, tym pewniej rozmawiasz z bankiem.

🗣️ Przykładowe zwroty do użycia

• „Zgodnie z art. 75c Prawa bankowego, zwracam się z wnioskiem o przedstawienie propozycji restrukturyzacji mojego zadłużenia…”
• „Moja sytuacja ma charakter przejściowy. Karencja na 6 miesięcy pozwoli mi odzyskać płynność i wrócić do terminowej spłaty.”
• „Proszę o rozważenie obniżenia marży, aby rata kredytu była dopasowana do mojej obecnej sytuacji finansowej.”

👔 Postawa i komunikacja

Jeśli spotykasz się z bankiem osobiście, zachowuj spokój, mów konkretnie, pokazuj dokumenty. Nie tłumacz się i nie przepraszaj za sytuację życiową, tylko argumentuj, w jaki sposób proponowane rozwiązanie zwiększa szansę na dalszą, terminową spłatę kredytu.

💸 Ile kosztuje restrukturyzacja kredytu?

• Opłata za aneks: zwykle 100–500 zł zgodnie z tabelą opłat banku.
• Podwyższenie marży: bank może zażądać wyższej marży po restrukturyzacji jako rekompensaty za wyższe ryzyko.
• Koszty zabezpieczeń: na przykład notarialne lub ustanowienia hipoteki, jeśli bank ich zażąda.
• Spread walutowy: przy przewalutowaniu kredytu walutowego.

📉 Czy restrukturyzacja kredytu psuje BIK?

W skrócie: restrukturyzacja zwykle pogarsza scoring BIK, lecz jest mniej szkodliwa niż długotrwałe zaległości lub egzekucja komornicza.

BIK (Biuro Informacji Kredytowej) gromadzi dane o historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów i firm pożyczkowych w Polsce.

Restrukturyzacja oznaczana jest w BIK jako modyfikacja warunków umowy i może:

• obniżyć scoring BIK, często o kilkadziesiąt punktów,
• utrudnić uzyskanie kolejnego kredytu przez co najmniej kilka kwartałów,
• skutkować wyższą marżą przy kolejnych wnioskach kredytowych.

To z reguły mniejsze zło w porównaniu z egzekucją czy zaległościami powyżej 30 dni. Dane o zobowiązaniu po restrukturyzacji mogą być przetwarzane w BIK co do zasady przez okres do 5 lat od zakończenia umowy kredytowej.

📖 Case study: historia Pani Marii i Pana Jana

📍 Przykład: kredyt hipoteczny: 450 000 zł na 25 lat. Rata: 3200 zł. Po utracie pracy przez Panią Marię dochód gospodarstwa domowego spadł o 40%. Para złożyła wniosek o karencję na 12 miesięcy. Bank zgodził się, więc przez rok spłacali tylko odsetki (około 1100 zł). Po okresie karencji rata wzrosła, a okres kredytowania wydłużył się o 18 miesięcy. Całkowity koszt odsetek wzrósł o około 27 000 zł, ale uniknęli sprzedaży mieszkania i egzekucji.

❌ Najczęstsze błędy przy restrukturyzacji

• Zbyt późne działanie – kontakt z bankiem dopiero po powstaniu dużych zaległości.
• Słabe uzasadnienie – brak dokumentów lub ogólne tłumaczenia bez liczb.
• Brak negocjacji – akceptacja pierwszej propozycji banku bez policzenia skutków.
• Brak analizy kosztów – skupienie się tylko na niższej racie, bez porównania kosztu odsetek w całym okresie.

🚫 Co zrobić, gdy bank odmówi restrukturyzacji?

• Poproś o pisemne uzasadnienie – bank musi wskazać powody odmowy i podstawę swojej oceny.
• Złóż reklamację lub odwołanie – w wielu bankach funkcjonuje dodatkowa ścieżka odwoławcza lub komitet kredytowy.
• Skontaktuj się z instytucjami zewnętrznymi, takimi jak Rzecznik Finansowy lub Sąd Polubowny przy ZBP, jeśli uważasz, że bank działa nieuczciwie.

🔍 Restrukturyzacja vs Konsolidacja vs Refinansowanie – co wybrać?

Restrukturyzacja, konsolidacja i refinansowanie to trzy różne odpowiedzi na problemy z kredytami. Różnią się tym, czy zmieniasz warunki istniejącego kredytu, czy przenosisz zadłużenie do innego banku lub łączysz kilka zobowiązań w jedno.

📄 Checklista – przygotowanie wniosku o restrukturyzację

• [ ] Zebranie danych kredytowych i osobowych (numer umowy, saldo, aktualna rata)
• [ ] Dokumenty finansowe (zaświadczenia o dochodach, wyciągi z konta, PIT, decyzje z ZUS lub PUP)
• [ ] Dowody uzasadniające trudną sytuację (wypowiedzenie z pracy, dokumentacja medyczna, inne istotne koszty)
• [ ] Konkretny opis sytuacji z liczbami (spadek dochodu, wzrost wydatków, przewidywany czas trudności)
• [ ] Wskazanie preferowanego rozwiązania (na przykład karencja, wydłużenie okresu spłaty, zmiana harmonogramu)

📘 Słowniczek pojęć

• Karencja: czasowe zawieszenie spłaty kapitału, bez zawieszenia spłaty odsetek.
• Marża: stała część oprocentowania ustalona przez bank, doliczana do wskaźnika referencyjnego.
• Oprocentowanie zmienne: oprocentowanie zależne od wskaźnika referencyjnego (na przykład WIBOR lub WIRON) oraz marży banku.
• Scoring BIK: punktowa ocena wiarygodności kredytowej klienta, używana przez banki przy podejmowaniu decyzji kredytowych.
• Spread walutowy: różnica między kursem kupna a sprzedaży waluty stosowana przez bank.
• Aneks do umowy: dokument zmieniający wybrane postanowienia zawartej wcześniej umowy kredytowej.

📎 Metodologia

Informacje zawarte w tym artykule opierają się na analizie Prawa bankowego (w szczególności art. 75c), materiałów Rzecznika Finansowego, dokumentów i opracowań BIK, wytycznych dotyczących Funduszu Wsparcia Kredytobiorców oraz praktycznym doświadczeniu autora w pracy z osobami posiadającymi kredyty hipoteczne i gotówkowe. Dane i parametry zostały zweryfikowane pod kątem aktualnych regulacji na dzień 29/11/2025 r.

❓ FAQ – najczęściej zadawane pytania

🔗 Ważne źródła i linki

• Ustawa Prawo bankowe – art. 75c
• Strona Rzecznika Finansowego
• Biuro Informacji Kredytowej (BIK)
• Fundusz Wsparcia Kredytobiorców

Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości

Data aktualizacji artykułu: 29 listopada 2025 r.

Kontakt przez LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/

Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi profesjonalnej porady finansowej ani prawnej. Prezentowane treści nie wyczerpują tematu w pełni i nie uwzględniają Twojej indywidualnej sytuacji. Zawsze konsultuj swoje decyzje z licencjonowanym specjalistą, który dostosuje rekomendacje do Twoich potrzeb. Artykuł może zawierać linki partnerskie, z których autor otrzymuje wynagrodzenie bez dodatkowych kosztów dla Ciebie. Pamiętaj, że ostateczne decyzje podejmujesz na własną odpowiedzialność.